Bộ lưu điện UPS và máy kích điện giống và khác nhau như thế nào?

Bộ lưu điện UPS và máy kích điện đều có vai trò quan trọng trong việc cung cấp nguồn điện dự phòng và bảo vệ thiết bị điện tử. Mặc dù có nhiều điểm tương đồng, nhưng chúng cũng có những khác biệt quan trọng về cấu tạo, nguyên lý hoạt động, tính năng và ứng dụng.

Trong cuộc sống hiện đại, nhu cầu về nguồn điện ổn định và liên tục là vô cùng cần thiết, đặc biệt đối với các thiết bị điện tử nhạy cảm và quan trọng. Hai trong số các giải pháp phổ biến nhất cho vấn đề này là bộ lưu điện UPS và máy kích điện. Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu rõ sự tương đồng và khác biệt giữa hai thiết bị này. Bài viết này sẽ giúp bạn phân biệt và hiểu rõ hơn về bộ lưu điện UPS và máy kích điện, cũng như cung cấp những thông tin cần thiết để bạn có thể lựa chọn thiết bị phù hợp nhất cho nhu cầu của mình.

I. Phân biệt bộ lưu điện và máy kích điện

1. Bộ lưu điện

1.1. Khái niệm

Bộ lưu điện UPS (tên tiếng anh Uninterruptible Power Supply) là một hệ thống dự phòng tự động giúp bảo vệ các thiết bị điện tử khỏi những gián đoạn nguồn điện. Được thiết kế để duy trì nguồn điện ổn định, trong trường hợp nguồn điện chính bị cắt, UPS sẽ chuyển sang sử dụng năng lượng từ ắc quy để duy trì hoạt động của các thiết bị kết nối mọi lúc mọi nơi.

1.2. Cấu tạo và nguyên lý hoạt động

Bộ lưu điện bao gồm ba thành phần chính:

• Bộ chỉnh lưu (Rectifier): Chuyển đổi điện AC từ nguồn điện lưới thành điện DC để nạp vào ắc quy. Bộ chỉnh lưu đảm bảo ắc quy luôn được nạp đầy điện để sẵn sàng cung cấp năng lượng khi cần thiết.

• Ắc quy (Battery): Có nhiệm vụ lưu trữ điện năng dưới dạng điện DC. Dung lượng của ắc quy quyết định thời gian mà bộ lưu điện có thể cung cấp điện cho các thiết bị trong trường hợp mất điện.

• Bộ biến tần (Inverter): Chuyển đổi điện DC từ ắc quy thành điện AC để cung cấp cho các thiết bị, đảm bảo điện áp và tần số của điện đầu ra phù hợp với yêu cầu của các thiết bị kết nối.

Bộ lưu trữ điện hoạt động dựa trên nguyên lý khi nguồn điện lưới “chạy” bình thường, bộ chỉnh lưu chuyển đổi dòng điện xoay chiều (AC) thành dòng điện một chiều (DC) để nạp vào ắc quy. Khi mất điện, năng lượng từ ắc quy được bộ biến tần chuyển đổi ngược lại thành AC để cấp cho các thiết bị điện tử.

1.3. Các loại bộ lưu điện phổ biến

Có ba loại UPS phổ biến trên thị trường:

• UPS Offline/Standby: Đây là bộ lưu điện cơ bản nhất, thường được sử dụng cho các thiết bị điện tử cá nhân như máy tính, máy in. UPS Offline sẽ chuyển sang ắc quy khi mất điện với thời gian chuyển mạch khoảng tối đa 10ms.

• Bộ lưu điện UPS Line-Interactive: Loại này cải tiến hơn so với UPS Offline, trang bị thêm khả năng điều chỉnh tự động ổn áp (AVR) để bảo vệ thiết bị khỏi các vấn đề điện áp. Thời gian chuyển mạch của UPS Line-Interactive cũng nhanh hơn, chỉ khoảng 2-4 mili giây.

• Bộ lưu điện Online/Double-Conversion: Đây là loại UPS cao cấp nhất, liên tục chuyển đổi nguồn điện từ AC sang DC và ngược lại từ DC sang AC, đảm bảo cung cấp nguồn điện sạch và ổn định cho thiết bị ngay cả khi có nhiễu điện với thời gian chuyển mạch gần như bằng 0. 

 

>>> Xem thêm: [Hỏi - Đáp] Sự khác nhau giữa UPS online và offline là gì?

2. Máy kích điện

2.1. Khái niệm

Máy kích điện là một thiết bị chuyển đổi dòng điện một chiều (DC) từ ắc quy thành dòng điện xoay chiều (AC) để cung cấp cho các thiết bị điện. Máy kích điện thường được sử dụng trong các hệ thống năng lượng mặt trời hoặc khi cần sử dụng điện từ ắc quy trong các tình huống khẩn cấp.

2.2. Cấu tạo và nguyên lý hoạt động

Máy kích điện bao gồm hai thành phần chính

• Bộ sạc: Bộ phận này có nhiệm vụ nạp điện cho ắc quy từ nguồn điện lưới hoặc từ các tấm pin năng lượng mặt trời. Bộ sạc đảm bảo ắc quy luôn được nạp đầy điện và sẵn sàng cung cấp năng lượng khi cần thiết.

• Bộ nghịch lưu: Chuyển đổi dòng điện DC từ ắc quy thành dòng điện AC để cung cấp cho các thiết bị điện. Bộ nghịch lưu đảm bảo rằng điện áp và tần số của điện đầu ra phù hợp với yêu cầu của các thiết bị kết nối.

2.3. Các loại máy kích điện phổ biến

Có hai loại bộ kích điện chính:

• Máy kích điện sóng sin chuẩn: Cung cấp dòng điện đầu ra chất lượng cao, tương tự như điện lưới, phù hợp với các thiết bị điện tử nhạy cảm và yêu cầu chất lượng điện ổn định.

• Máy kích điện sóng sin mô phỏng: Đây là loại máy kích điện cơ bản, thường có giá thành rẻ nhưng chất lượng điện đầu ra không cao, phù hợp với các thiết bị đơn giản.

>>> Xem thêm: Phân biệt UPS sóng sin chuẩn và sin mô phỏng. Ưu, nhược mỗi loại

II. Điểm giống nhau giữa bộ lưu điện và máy kích điện

1. Cung cấp nguồn điện dự phòng

Bộ lưu điện UPS và máy kích điện đều có vai trò quan trọng trong việc cung cấp nguồn điện dự phòng khi xảy ra tình trạng mất điện. Chức năng này rất quan trọng trong việc bảo vệ các thiết bị điện tử khỏi sự gián đoạn hoạt động và tránh những hư hỏng có thể xảy ra do mất điện đột ngột.

2. Chuyển đổi điện năng

Một điểm tương đồng quan trọng giữa UPS và máy kích điện là khả năng chuyển đổi điện năng. Cả hai thiết bị đều chuyển đổi dòng điện một chiều (DC) được lưu trữ trong ắc quy thành dòng điện xoay chiều (AC) để cung cấp cho các thiết bị điện tử. Quá trình chuyển đổi này rất cần thiết để đảm bảo các thiết bị nhận được nguồn điện phù hợp, duy trì hoạt động ổn định và hiệu quả trong nhiều tình huống khác nhau.

>>> Xem thêm: So sánh sự khác nhau giữa dòng điện 1 chiều (DC) và xoay chiều (AC)

3. Bảo vệ thiết bị điện tử

Cả bộ lưu điện UPS và máy kích điện đều có khả năng bảo vệ các thiết bị điện tử khỏi những sự cố liên quan đến điện như sụt áp, tăng áp và nhiễu điện. UPS nổi bật với khả năng ổn định điện áp và lọc nhiễu hiệu quả, giúp bảo vệ tối ưu các thiết bị nhạy cảm. 

Trong khi đó, máy kích điện đảm bảo cung cấp nguồn điện ổn định từ ắc quy, giúp các thiết bị điện tử tiếp tục hoạt động mà không bị ảnh hưởng bởi các biến động điện áp từ nguồn lưới điện chính. Chức năng bảo vệ này là yếu tố then chốt giúp nâng cao tuổi thọ và hiệu suất của các thiết bị điện tử.

III. Sự khác biệt giữa bộ lưu trữ điện UPS và máy kích điện

1. Khả năng tương thích và công suất

Bộ lưu điện UPS thường có công suất nhỏ từ 500VA đến trung bình, là lựa chọn lý tưởng cho các thiết bị điện tử cá nhân và văn phòng như máy tính, máy chủ và thiết bị mạng. Với những yêu cầu về công suất không quá cao, UPS đảm bảo sự ổn định và liên tục cho các thiết bị nhạy cảm. 

Ngược lại, máy kích điện thường được thiết kế với công suất lớn hơn, phù hợp với các thiết bị gia dụng lớn hoặc hệ thống năng lượng tái tạo như năng lượng mặt trời. Điều này giúp máy kích điện đáp ứng tốt hơn nhu cầu về điện năng trong các tình huống sử dụng điện quy mô lớn.

2. Tính năng

Một trong những yếu tố chỉ rõ sự khác nhau giữa bộ lưu điện và máy kích điện chính là bộ lưu điện UPS thường được trang bị nhiều tính năng bảo vệ nâng cao nhằm đảm bảo an toàn và ổn định cho các thiết bị điện tử. Các tính năng như điều chỉnh tự động ổn áp (AVR), chống sét lan truyền, và bảo vệ quá tải là những yếu tố quan trọng giúp UPS bảo vệ thiết bị khỏi các sự cố về điện. Đặc biệt, các sản phẩm UPS hiện nay còn được tích hợp các chức năng điều khiển từ xa giúp người dùng dễ dàng kiểm tra và giám sát quá trình hoạt động của thiết bị.

Trong khi đó, máy kích điện chủ yếu tập trung vào chức năng chuyển đổi điện năng, ít tích hợp các tính năng bảo vệ nâng cao như bộ lưu điện UPS. Điều này khiến máy kích điện trở thành lựa chọn phù hợp hơn cho các ứng dụng không đòi hỏi nhiều về bảo vệ thiết bị.

3. Thời gian chuyển mạch

Thời gian chuyển mạch của UPS rất nhanh, thường dưới 10ms, đảm bảo không có gián đoạn trong việc cung cấp điện. Khả năng chuyển mạch nhanh chóng này đặc biệt quan trọng đối với các thiết bị điện tử nhạy cảm như máy tính và thiết bị mạng.

Ngược lại, máy kích điện thường có thời gian chuyển mạch lâu hơn, có thể gây ra gián đoạn nhỏ khi chuyển từ nguồn điện lưới sang ắc quy. Mặc dù thời gian chuyển mạch này vẫn đảm bảo cung cấp điện liên tục, nhưng nó có thể không phù hợp cho các thiết bị yêu cầu sự ổn định tuyệt đối.

4. Ứng dụng cụ thể

Sự khác nhau cơ bản giữa bộ lưu điện UPS và máy kích điện chính là ứng dụng. Bộ lưu trữ điện thường được sử dụng cho các thiết bị điện tử nhạy cảm yêu cầu nguồn điện liên tục và ổn định như máy tính, máy chủ và thiết bị mạng bởi khả năng bảo vệ và ổn định điện áp của UPS giúp các thiết bị này luôn hoạt động một cách hiệu quả và an toàn. 

Ngược lại, máy kích điện thường được sử dụng cho các thiết bị gia dụng không yêu cầu nguồn điện liên tục hoặc trong các hệ thống năng lượng mặt trời. Với khả năng cung cấp điện từ ắc quy, máy kích điện là giải pháp hiệu quả cho các ứng dụng yêu cầu công suất lớn và không cần sự bảo vệ điện áp phức tạp.

5. Giá thành

UPS thường có giá thành cao hơn so với máy kích điện, chủ yếu do tích hợp nhiều tính năng bảo vệ và thời gian chuyển mạch nhanh. Các tính năng như điều chỉnh điện áp tự động và bảo vệ quá tải nâng cao giá trị của bộ lưu điện, làm cho nó trở thành lựa chọn đắt tiền hơn nhưng cũng đáng tin cậy hơn cho các thiết bị nhạy cảm. 

Máy kích điện, với chức năng chủ yếu là chuyển đổi điện năng, thường có giá thành thấp hơn, phù hợp cho các ứng dụng không yêu cầu khắt khe về thời gian chuyển mạch và tính năng bảo vệ là lựa chọn tiết kiệm hơn cho người dùng cần nguồn điện dự phòng cho các thiết bị gia dụng hoặc hệ thống năng lượng mặt trời.

>>> Xem thêm: Top 10+ sản phẩm bộ lưu điện sin chuẩn ưu đãi giá rẻ cực sốc

IV. Nên mua bộ lưu điện hay máy kích điện

Qua việc so sánh sự giống và khác nhau giữa bộ lưu điện và máy kích điện đã giúp bạn có những cái nhìn độc đáo và tổng quan hơn trong việc đưa ra quyết định nên mua bộ lưu điện UPS hay máy kích điện. Tất cả hoàn toàn phụ thuộc vào nhu cầu cụ thể của bạn. 

Nếu bạn cần bảo vệ các thiết bị điện tử nhạy cảm và yêu cầu nguồn điện liên tục, bộ lưu điện sẽ là lựa chọn tốt hơn bởi UPS không chỉ đảm bảo thời gian chuyển mạch nhanh mà còn có nhiều tính năng bảo vệ nâng cao, giúp các thiết bị điện của bạn an toàn hơn.

Ngược lại, nếu bạn cần cung cấp điện cho các thiết bị gia dụng lớn hoặc sử dụng trong các hệ thống năng lượng mặt trời, máy kích điện sẽ là lựa chọn ưu việt bởi chúng có thể có công suất lớn và giá thành thấp hơn, phù hợp với các ứng dụng không yêu cầu khắt khe về thời gian chuyển mạch.

V. Bộ lưu điện và máy kích điện có thể hoạt động cùng nhau không?

Hiện nay có rất nhiều bạn quan tâm và đặt ra câu hỏi “Bộ lưu điện và máy kích điện có thể hoạt động cùng nhau không?” Câu trả lời là có. Trong một số trường hợp, bạn có thể sử dụng cả bộ lưu điện UPS và máy kích điện cùng nhau để tận dụng ưu điểm của cả hai thiết bị. Ví dụ, bạn có thể sử dụng máy kích điện để cung cấp nguồn điện chính cho các thiết bị gia dụng lớn, trong khi sử dụng UPS để bảo vệ các thiết bị điện tử nhạy cảm. Tuy nhiên, cần phải cân nhắc kỹ về khả năng tương thích và công suất của cả hai thiết bị để đảm bảo hệ thống hoạt động hiệu quả và an toàn.

Hy vọng bài viết trên của Điện Máy Bigmart đã cung cấp cho bạn cái nhìn rõ ràng và toàn diện hơn về sự khác nhau giữa bộ lưu điện UPS và máy kích điện thông qua việc tổng hợp và so sánh nhiều yếu tố, giúp bạn đưa ra quyết định đúng đắn cho hệ thống điện dự phòng của mình. Đừng quên theo dõi thêm các bài viết khác của chúng mình để cập nhật thêm những thông tin bổ ích khác nhé!

>>> Xem thêm: 

• Bộ lưu điện cũ có tốt không? Top sản phẩm UPS cũ nổi bật và giá bán

•